دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) دوشنبه، ۲۳ اکتبر (یکم آبان)، اعلام کرد که تا اواسط سپتامبر سال جاری میلادی، شمار زندانیان در زندان‌های طالبان به بیش از ۱۷ هزار تن رسیده است.  

در گزارش یوناما با عنوان «وضعیت حقوق بشر افغانستان»، آمده است که اداره‌ زندان‌های طالبان از اواسط ۲۰۲۲ میلادی تصمیم داشت که شمار زندانیان را در سطح میانگین ۱۰ هزار نفر حفظ کند. 

یوناما با ابراز نگرانی از افزایش شمار زندانیان در زندان‌های طالبان، گفت که این امر به بروز مشکلاتی در زمینه دسترسی زندانیان به غذا و مراقبت‌‌های بهداشتی انجامیده است.  

در گزارش یوناما آمده است که زندانیان محبوس در زندان‌های وزارت‌های داخله (کشور) طالبان و ریاست عمومی استخبارات طالبان، به شکل روزانه شکنجه می‌شوند و رفتار «نامناسب» علیه آن‌ها ادامه دارد و عاملان این رفتارها به‌هیچ‌وجه بازرسی و نظارت نمی‌شوند. 

در این گزارش آمده است: «این نهادها مقررات و دستورالعمل‌های حقوقی را، از جمله مطلع کردن خانواده‌ها و اجازه دسترسی به وکیل مدافع و پزشک، در طول دوران حبس [زندانیان]، تقریبا به طرز نظام‌مندی نقض می‌کنند.» 

یوناما ۲۲ اوت سال‌ جاری سومین گزارش خود را پیرامون وضعیت حقوق‌‌بشر در افغانستان منتشر کرد. بنا به این گزارش، تخطی‌های حقوق‌بشری علیه مقام‌های حکومت پیشین و نظامیان آن، به دست طالبان صورت گرفته بود. 

 یوناما گفت: «این گزارش دریافت که علی‌رغم اینکه مقام‌های ارشد برحال به تکرار و به شکل عنی تعهد خویش به‌خاطر عفو عمومی برای حفاظت از مقام‌های حکومت پیشین و اعضای نیروهای دفاعی و امنیتی پیشین اعلان کرده بودند، تخظی‌های گسترده صورت گرفته است.» 

یوناما از طالبان خواسته است که از تنبیه بدنی متهمان خودداری کنند. در این گزارش آمده است که مقام‌های طالبان به تنبیه بدنی متهمان در ملاءعام ادامه می‌دهند.  

دادگاه‌های طالبان حکم شلاق در ملاء‌عام علیه متهمان اجرا می‌کنند و به درخواست جامعه جهانی و نهادهای مدافع حقوق‌بشر برای توقف مجازات شلاق اعتنا نکرده‌اند. 

یوناما گفت که دست‌کم ۸۰۰ رویداد را، اعم از کشتار فراقانونی، شکنجه، بدرفتاری، توقیف خودسرانه، حبس و ناپدیدسازی علیه مقام‌های حکومت پیشین و نظامیان آن، مستندسازی کرده است.  

یوناما از طالبان خواسته است که به تعهد خود مبنی بر عفو عمومی پایبند باشند. 

در گزارش یوناما آمده است که در عین حال، سطح تلفات شهروندان غیرنظامی دردر اثر انفجار، در دوران حکومت طالبان کاهش یافته و روزهای مرتبط با آیین‌های عید قربان و عاشورا نیز بدون حوادث امنیتی سپری شده است.  

بنا به این گزارش، یکم ژوئیه سال جاری چهار مرد و یک زن افغان، هنگام تلاش برای عبور از مرز [ایران و افغانستان] در استان نیمروز در جنوب غرب افغانستان، با شلیک مرزبانان ایرانی کشته شدند. در گزارش یوناما ذکر نشده است  که آیا این افراد قصد سفرقاچاقی به ایران داشته‌اند، یا هدف آنان درخواست پناهندگی بوده است. 

در گزارش جدید یوناما همچنین به کشتار شهروندان هزاره‌‌تبار و تخریب اموال و فراوردهای کشاورزی آنان در شهرستان ارزگان خاص در استان ارزگان، اشاره شده است.  

در این گزارش آمده است: «این تهام نیز مطرح است که نیروهای امنیتی ممکن است که در این رویدادها دست داشته باشند. یوناما وقوع تخطی‌های ذیل را در این شهرستان بین ماه‌های ژانویه تا سپتامبر تایید کرده است.» 

بنا به این گزارش، دست‌کم شش تن از ساکنان هزاره‌تبار شهرستان ارزگان خاص به دست افراد ناشناس کشته شده‌اند، دست‌کم پنج رویداد از تخریب اموال، شامل وسایل نقلیه، خانه‌ها و محصولات زراعتی متعلق به ساکنان هزاره‌تبار در این شهرستان رخ داده، و دست‌کم دو رویداد از ضرب‌و‌جرح این شهروندان ثبت شده است.  

در گزارش یوناما به فعالیت وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان نیز اشاره شده است که افزون بر محدود کردن فعالیت و حضور اجتماعی زنان، به تحمیل ممنوعیت موسیقی و نظارت بر اندازه ریش و مدل موی مردان نیز ادامه می‌دهد.  

در این گزارش بیان شده است که ۲۷ ژوئن گذشته، ماموران این وزارتخانه هفت مرد جوان را در بدخشان به ‌دلیل تراشیدن ریش چندین ساعت بازداشت کردند، و همچنین ۲۹ دانشجوی دانشگاه بدخشان را به اتهام گوش دادن به موسیقی بازداشت کردند و شماری را هم سیلی زدند. 

در گزارش یوناما همچنین بر تداوم محدودیت آموزش و کار زنان، بازداشت خبرنگاران، فعالان، و نظامیان و مقام‌های پیشین به دست طالبان اشاره شده است.  طالبان در اوت ۲۰۲۱ بر افغانستان تسلط یافتند و از آن پس، محدودیت‌های شدیدی بر زندگی فردی و اجتماعی شهروندان، به‌ویژه زنان، وضع کرده‌اند.